Oznaczanie współprac przez influencerów - rekomendacje UOKiK

W obliczu rosnącej popularności influencerów w mediach społecznościowych, Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów (UOKiK) wydał rekomendacje dotyczące oznaczania treści reklamowych. Kluczowym przesłaniem jest, że influencerzy powinni oznaczać wszelkie płatne współprace, aby jasno informować swoich obserwatorów o charakterze prezentowanych treści.

Zgodnie z zaleceniami UOKiK, każdy materiał sponsorowany, zachęcający do nabywania towarów lub usług, musi zostać oznaczona w sposób, który nie sprawia wrażenie neutralnej informacji. To oznacza wykorzystanie funkcjonalności platformy, takich jak specjalne hasztagi typu #reklama czy #materiałsponsorowany, a także jasne informowanie o wszelkich korzyściach płynących z procentu z linków referencyjnych. Takie działania nie tylko zwiększają transparentność i zaufanie wśród odbiorców, ale również chronią influencerów przed zarzutami o czyn nieuczciwej konkurencji. UOKiK zaleca, aby influencerzy na własnym zakresie sprawdzili, czy ich sposób oznaczania współprac jest zgodny z obowiązującymi wytycznymi, podkreślając, że dwupoziomowe oznaczanie – zarówno w treści posta, jak i za pomocą funkcjonalności platformy – jest najlepszą praktyką.

Kogo dotyczy oznaczanie współpracy reklamowej?

Biorąc pod uwagę regulacje Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (UOKiK), zarówno my, jak i wszyscy inni influencerzy oraz marki, jesteśmy zobowiązani do poprawnego oznaczania treści promocyjnych. Obowiązek ten dotyczy wszystkich form współpracy komercyjnej, w których twórca treści otrzymuje jakąkolwiek formę wynagrodzenia za promowanie produktów lub usług.

Rodzaje współpracy obejmujące oznaczanie

Są to:

• Współpraca komercyjna,

• Sponsoring,

• Barter,

• Paczki PR.

Treść materiałów powinniśmy oznaczać używając słów takich jak "reklama" lub "materiał reklamowy". Jest to istotne, by odbiorcy rozumieli, że dany post, relacja czy rolka jest formą promocji.

Pamiętajmy, że jeśli coś pochodzi z naszego sklepu lub reklamujemy nasz produkt również musimy to oznaczyć – na przykład podpisem „autoreklama”.

Wyjątki od reguły w oznaczaniu współprac reklamowych – czy istnieją?

Nie jest wymagane oznaczanie w przypadku treści niezależnych i nieopłaconych, tworzonych dobrowolnie jako wyraz osobistego zdania influencera. W takiej sytuacji nie ma konieczności używania tagów. Jednakże, jeśli opinia jest powstała na polecenie firmy i za nią otrzymano wynagrodzenie, wówczas oznaczenie staje się obowiązkowe.

Przyjmując to do naszych działań, zawsze zastanawiamy się nad intencją oraz formą wynagrodzenia. Niezależnie czy jest to produkt, usługa, zniżka, bonus, czy pokrycie dodatkowych kosztów, każda forma współpracy wymagająca oznaczenia musi być jasno i wyraźnie zakomunikowana w naszym opublikowanym materiale.

W ramach ułatwienia zadania, UOKiK opracował przewodnik dotyczący prawidłowego oznaczania współprac. Przewodnik ten zawiera szczegółowe wskazówki oparte na rodzaju świadczeń, sposobie zawarcia umowy, formy wynagrodzenia oraz stopnia wpływu reklamodawcy na treść. Dzięki temu możemy uniknąć potencjalnych nieporozumień i działamy zgodnie z obowiązującym prawem.

Jakie treści reklamowe oznaczać?

Rozważając kwestię oznaczania współprac na Instagramie, kluczowe jest zrozumienie, co dokładnie wymaga takiej etykiety. Treści płatne wymagają jasnego oznaczenia, które informuje odbiorców, że mamy do czynienia z materiałem promocyjnym. Przez "płatne" rozumiemy nie tylko sytuacje, gdzie twórca otrzymuje bezpośrednie wynagrodzenie, ale również barter, czyli wymianę produktów lub usług za treść.

Następnym krokiem jest zapewnienie, by nasze oznaczenia były jasne i zrozumiałe. UOKiK podkreśla, że wystarczające jest wyraźne ujęcie słów takich jak "reklama" lub "materiał reklamowy". Nie potrzebujemy dodawać zbędnych grafik czy znaków, które mogłyby wprowadzać w błąd. Wystarczą proste i konsekwentne oznaczenia, które każdy odbiorca zidentyfikuje jednoznacznie jako wskazanie na współpracę komercyjną.

Na przykład, gdy publikujemy post z unboxingiem, konieczne jest, abyśmy zawarli informację o jego reklamowym charakterze na każdej jednej kafelce relacji. Odbiorca musi jasno rozumieć, że otwieranie paczki jest formą promocji. Zatem, ujmując to w praktyce, przedstawiamy oznaczenia z odpowiednią widocznością i jasnym komunikatem.

Dlaczego oznaczanie współpracy na Instagramie jest ważne?

Świadomość czytelników na temat treści sponsorowanych stale rośnie. Ludzie oczekują przejrzystości i uczciwości od twórców, z którymi się utożsamiają. Odpowiednie oznaczanie współprac jest nie tylko wymogiem prawnym, ale także kwestią zaufania między influencerami a ich obserwatorami. Oznaczanie współprac pomaga zachować wiarygodność i otwartość w relacjach z audytorium. Użytkownicy pragną wiedzieć, kiedy treści są organiczne, a kiedy są efektem płatnej współpracy.

Jednocześnie zgodność z przepisami Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów chroni zarówno twórców, jak i marki przed potencjalnymi sankcjami. Niejasne lub niewystarczające oznaczenia mogą wprowadzić odbiorców w błąd, co stanowi naruszenie dobrych praktyk rynkowych. Jesteśmy odpowiedzialni za to, by informacje prezentowane naszym obserwatorom były klarowne i zgodne z prawem. Przezorność w oznaczaniu treści reklamowych ma więc znaczenie zarówno etyczne, jak i prawne.

Wprowadzenie funkcji współtworzenia na Instagramie to dodatkowy powód, dla którego oznaczanie jest ważniejsze niż kiedykolwiek. Teraz gdy tworzenie wspólnych postów jest tak proste, łatwo przychodzi też powiązanie dwóch różnych twórców lub marek. Współtworzenie treści wymaga od nas jeszcze większej uwagi na to, jak prezentujemy treści sponsorowane.

Oznaczanie współprac przez influencerów. Jak ma wyglądać?

Przede wszystkim, każda postać współpracy, nawet barter, traktowana jest jako ustalona płatność, więc influencerzy są zobligowani do jej oznaczania. Prawidłowe tagowanie postów to nie tylko wymóg prawny, ale również postawa transparentności wobec naszych obserwatorów. UOKiK wskazuje, że oznaczenia winny być dokładne i widoczne dla odbiorców, aby nie pozostawiały wątpliwości, że mamy do czynienia z treścią promocyjną.

W przypadku Instagrama, formalności są znacznie ułatwione dzięki funkcji collab, która pozwala na klarowne zaznaczenie współpracy. Powinniśmy niezwłocznie tagować markę na samym początku posta, a także ujawniać każdą formę korzyści, które otrzymujemy - od zniżek, przez zorganizowane wyjazdy, aż po procent od linków referencyjnych. Oto kilka konkretów:

• Zaznaczaj współpracującą markę na publikowanych zdjęciach lub filmach.

• W opisach używaj hashtagów np. #reklama, #współpraca.

• Jeżeli korzystasz z linków referencyjnych, koniecznie zaznacz to w treści posta. Warto pamiętać, że odpowiedzialność spoczywa również na osobie publicznej współpracującej z agencją. Zasady te dotyczą też stories i innych formatów treści, np. rolek. Prawne konsekwencje nieprzestrzegania tych wymogów są sztywne - kary finansowe mogą sięgać dziesiątek tysięcy złotych.

Obecnie najważniejsze jest zdobycie wiedzy i ciągłe śledzenie aktualizacji, co pozwoli nam na zawodowe zachowanie zgodności z obowiązującym prawem i uniknięcie ryzyka nieprawidłowego oznaczania współprac.

Jak oznaczać współpracę na Instagramie jako firma?

Kiedy decydujemy się na promowanie naszych produktów lub usług poprzez współpracę z influencerami na Instagramie, musimy pamiętać o kilku kluczowych zasadach. Przede wszystkim, jasność i przejrzystość są fundamentem zaufania między marką a odbiorcami, dlatego należy zawsze jasno wskazywać, że dany post jest efektem współpracy.

Oto ważne zasady oznaczania współpracy, które powinny być przestrzegane przez firmy:

• Użycie opcji collab - pozwala ona na wspólne publikowanie postów i reels przez obie strony współpracy. Jest to najprostszy sposób na podkreślenie współpracy w obrębie platformy. –

• Wyraźne oznaczenie współpracy - firma powinna upewnić się, że influencer wyraźnie oznacza materiały współprac jako takie.

• Edukacja i komunikacja - jako firma mamy także obowiązek uczyć influencerów o różnych formach współpracy i sposobach ich oznaczania, w tym o zniżkach, wyjazdach czy innych formach wynagrodzenia.

• Współpraca z pełną transparentnością - musimy zachować transparentność współpracy, nie tylko ze względu na wymogi prawne, ale także aby utrzymać zaufanie naszej społeczności. Odpłatnie promowane treści muszą być odpowiednio oznaczone, niezależnie od formy rozliczenia.

Jak ma wyglądać oznaczanie treści reklamowych na Instagramie?

Odpowiednie oznaczenie współpracy na Instagramie jest kluczowe dla zachowania transparentności i wiarygodności. Prezes UOKiK podkreśla, że nie jest konieczne stosowanie znaków graficznych jak hashtagi, ale musi być jasne, że treść jest płatną reklamą. Ważne, by napisy jak reklama, materiał reklamowy czy płatna współpraca z marką XYZ były wyraźnie widoczne i zrozumiałe dla odbiorców.

Poniżej przedstawiamy zalecane oznaczenia, które powinny być stosowane w materiałach:

• reklama lub REKLAMA

• materiał reklamowy lub MATERIAŁ REKLAMOWY

• współpraca reklamowa lub WSPÓŁPRACA REKLAMOWA

• Płatna współpraca z marką XYZ

Zasady oznaczania treści w mediach społecznościowych

Oznaczenie musi być dobrze widoczne, napisane dużą i wyraźną czcionką tak, by wyróżniało się na tle pozostałych treści. Jest to wymóg, aby treść została uznana za poprawnie oznaczoną współpracę komercyjną. Ponadto, gdy profil prowadzony jest po polsku, oznaczenia powinny być również w języku polskim.

Przeanalizujmy unboxing, który był uwieńczony w licznych promocjach bez właściwego oznaczania. Teraz, zgodnie z wytycznymi UOKiK, podczas publikowania takich treści należy uwzględnić informacje o komercyjnym charakterze współpracy.

Jakie informacje powinny być uwzględnione w oznaczeniu współpracy? Zalecenia UOKiK

W trakcie rozmów na temat użyteczności i wymogów oznaczania współprac na Instagramie, nie można pominąć konkretów. Prawidłowe oznaczenie współpracy powinno zawierać kilka kluczowych elementów, które pomagają w utrzymaniu przejrzystości i zgodności z obowiązującymi przepisami.

Przede wszystkim, niezwykle istotne jest umieszczenie informacji o charakterze reklamowym materiału. Zgodnie z zaleceniami Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, treści promocyjne powinny być jasno oznaczone słowami takimi jak "reklama", "materiał reklamowy" lub "współpraca reklamowa". Te wyrazy są nieodzownym elementem każdego posta, który powstał w ramach współpracy.

Następnie, kluczową informacją jest nazwa czy też pełne oznaczenie marki, z którą prowadzimy współpracę. Nie wystarczą skróty czy inicjały – konsumenci muszą mieć możliwość łatwego zidentyfikowania firmy bez dodatkowego wysiłku. Współpraca powinna być oznaczona przed lub po #nazwamarki w sposób wyraźny i czytelny.

Ustalając reguły na naszych platformach społecznościowych, miejscem publikacji informacji o współpracy jest również kluczowe. Przykładowo, wytyczne Federal Trade Commission (FTC) podkreślają, by oznaczenia były widoczne bez konieczności klikania w przycisk "więcej". W praktyce oznacza to, że pierwsze trzy linie, które użytkownicy widzą na urządzeniach mobilnych, powinny zawierać informacje o reklamie.

Ostatnią, ale równie istotną kwestią, jest zakres współpracy. Czy dostaliśmy produkt, czy usługę, czy może wyłącznie zniżkę - te informacje dodatkowo budują transparentność. Wszelkie formy gratyfikacji, takie jak paczki produktów, kody zniżkowe, linki afiliacyjne czy vouchery powinny być ewidentnie wymienione w opisie publikowanego posta.

Jak NIE oznaczać materiału reklamowego?

Zwracając uwagę na zalecenia prezesa UOKiK i powszechne błędy, wyraźnie podkreślamy, jakiej praktyki należy unikać przy oznaczaniu treści komercyjnych. Niepoprawne oznaczenia mogą wprowadzać w błąd i sprawiać, że treści zostaną zakwalifikowane jako kryptoreklama, co jest niezgodne z prawem. Naszym obowiązkiem jest zatem edukowanie, jak NIE oznaczać współpracy, by zawsze działać w zgodzie z regulacjami.

• Brak oznaczeń graficznych - znaki graficzne typu hashtagi nie są obligatoryjne, ale ważne jest, aby odbiorca nie miał żadnych wątpliwości co do komercyjnego charakteru przekazu. Słowa takie jak "reklama" czy "współpraca" powinny wystarczyć, pod warunkiem, że są wyraźnie widoczne i zrozumiałe.

• Nieczytelne czcionki - pamiętajmy, że oznaczenie musi być dobrze widoczne. Nie możemy pozwolić sobie na ukrywanie informacji o płatnej współpracy wśród innych treści, używając małej lub trudno czytelnej czcionki. Aby zaznaczyć transparentność, należy użyć dużej i wyraźnej czcionki.

• Zaniedbanie języka oznaczeń - oznaczania na polskojęzycznych profilach muszą być przeprowadzane również po polsku. Odbiorca powinien od razu wiedzieć, że ma do czynienia z materiałem reklamowym, bez potrzeby tłumaczenia obcojęzycznych zwrotów.

• Unboxing bez wymaganych informacji - przy filmowaniu unboxingu, należy wyraźnie informować o komercyjnym charakterze treści. Pomijanie tych informacji to praktyka, której zdecydowanie należy unikać.

Stosując się do powyższych wskazówek, każdy twórca i reklamodawca będą w stanie uniknąć potencjalnych nieporozumień i naruszeń prawnych. Niezapewnienie widoczności i zrozumiałości oznaczeń może narazić twórcę na konsekwencje prawne, a także zaszkodzić wiarygodności obu stron współpracy. W dalszej części artykułu przejdziemy do kolejnych ważnych elementów związanych z właściwym oznaczaniem współprac na Instagramie.

Odniesienie do wytycznych Instagrama dotyczących oznaczania współpracy

Na samym początku warto podkreślić, że istotnym aspektem jest wyraźne i niewątpliwe informowanie odbiorców o naturze zawartości. Treści komercyjne powinny być oznaczone w sposób, który jest szybko rozpoznawalny i nie pozostawia miejsca na domysły. Zalecenia Instagrama sugerują, żeby przy każdym poście lub na stories, które dotyczą współpracy, umieszczać widoczne oznaczenia takie jak #reklama, #sponsorowany czy #partnerstwo. Ważne jest, by stosować się do tych zaleceń niezależnie od rodzaju treści – czy to zdjęcie, film, czy przejrzysta grafiki.

Przejrzystość jest kluczowa, dlatego wszystkie te hashtagi muszą się wyróżniać i być łatwe do dostrzeżenia. Nie możemy ich ukrywać ani zasłaniać innymi elementami posta. Instagram posiada również wbudowane narzędzie, które pozwala oznaczyć post jako "zawartość współpracująca z...", co jest kolejnym sposobem na jasne zakomunikowanie komercyjnego charakteru postu.

Dodatkowo, aby nasza praktyka była zgodna z zasadami, należy przestrzegać nie tylko zaleceń Instagrama, ale również krajowych przepisów prawa dotyczących reklamy, w tym zaleceń UOKiK. Pamiętajmy, że odpowiedzialność za należyte oznaczenie treści spoczywa na nas jako twórcach i nie można jej umniejszać.

Warto też wspomnieć, że jasność komunikacji buduje zaufanie wśród naszych obserwatorów. Kiedy oznaczamy współpracę zgodnie z wytycznymi, jest to wyrazem szacunku wobec naszej publiczności oraz partnerów biznesowych. Dzięki temu, nasze relacje z obserwatorami pozostają otwarte i autentyczne, co przekłada się na naszą wiarygodność i reputację.

Wpływ oznaczania współpracy na wiarygodność i zaufanie

Zrozumienie wpływu, jaki oznaczanie współpracy wywiera na relacje influencerów z ich odbiorcami, jest kluczowe dla skuteczności działań marketingowych. Jakość tej relacji często odzwierciedla się w zaangażowaniu społeczności oraz w wiarygodności i percepcji marki promowanej przez influencera.

Statystyki jasno pokazują zmiany w zachowaniu konsumentów wobec influencerów, którzy nie są transparentni w kwestii płatnych promocji. Publiczność poszukuje autentyczności i uczciwości, dlatego jasne oznaczanie współpracy właściwie wpływa na zaufanie do twórcy.

Równie istotnym aspektem jest zrozumienie, że odbiorcy pragną czuć się szanowani i nie chcą być wprowadzani w błąd. Kiedy influencerzy uczciwie oznaczają treści sponsorowane, budują tym samym trwały i zdrowy związek ze swoimi followersami.

Rosnąca świadomość konsumentów o wymogach prawnych dotyczących reklamy stawia przed influencerami wyraźne wyzwanie. Muszą oni znaleźć równowagę między komercyjnymi a organicznymi treściami, aby nie zaszkodzić swojemu wizerunkowi i nie stracić zaufania odbiorców.

Wprowadzenie wytycznych, jak choćby te od Federal Trade Commission (FTC) w USA, podkreśla znaczenie i potrzebę wypracowania jasnych standardów etycznych w marketingu opiniotwórczym. Wspomaga to nie tylko ochronę konsumentów, ale także wspiera zdrową konkurencję i transparentność rynku.

Jakie konsekwencje mogą wynikać z nieodpowiedniego oznaczenia współpracy?

Odpowiednie oznaczenie współpracy na platformach takich jak Instagram ma kluczowe znaczenie nie tylko dla zachowania przezroczystości relacji z odbiorcami, ale także by uniknąć poważnych konsekwencji prawnych. Nieprawidłowe oznaczanie może skutkować zarówno sankcjami regulacyjnymi jak i negatywnym odbiorem ze strony naszych followersów który przecież jest dla nas bezcenny.

Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów (UOKiK) pełni rolę strażnika w zakresie zasad etyki biznesowej i reklamowej w Polsce. Od 2021 roku urząd przeprowadza działania kontrolne i skutecznie wydaje decyzje wobec tych którzy naruszają obowiązujące przepisy. Do tej pory wydano już 6 decyzji ukaranych za zachowania wprowadzające konsumentów w błąd. Chociaż sankcje nie były związane bezpośrednio z brakiem oznaczeń współprac to jasno kreślą granice dopuszczalnych praktyk.

Pamiętajmy, że brak właściwego oznaczenia współpracy nie tylko może zakończyć się mandatem od odpowiednich urzędów, ale również podważa zaufanie. Kiedy pomijamy oznaczenie lub stosujemy kryptoreklamę ryzykujemy utratę wiarygodności co może skutkować spadkiem zaangażowania czy nawet masowym odpływem obserwatorów.

Polskie prawo w zakresie zwalczania nieuczciwej konkurencji zakłada, że wprowadzenie odbiorców w błąd jest aktem nieuczciwej konkurencji. Mimo że kwestie te nie są szczegółowo uregulowane to art. 3 ust. 2 ustawy stanowi ogólne ramy do zniechęcania do nieetycznych działań. Warto zatem upewnić się, że nasze działania marketingowe są w pełni transparentne dla uniknięcia niepożądanych skutków.